لوله های پنج لایه را می توان آخرین نسل از سیستم آبرسانی معرفی کرد که علاوه بر داشتن همه مزیت های لوله های فلزی و پلیمری و با رفع نواقص دیگر انواع لوله های موجود ، توانسته به خوبی جایگاه اولین را به خود اختصاص دهد . لوله های پنج لایه با تلفیق پلیمر و فلز، از مزایای هر دو استفاده و نقاط ضعف آنها را برطرف نموده است .
لوله های پنج لایه ویژگیهایی چون عمر زیاد ، عدم پوسیدگی و خوردگی ، مقاومت شیمیایی ، سرعت و سهولت در نصب را از لوله های پلیمری و ویژگیهایی مثل عدم نفوذ اکسیزن و انبساط طولی نا چیز را از لوله های فلزی دارا میباشند . این خصوصیات منحصر به فرد باعث شده تا به یک محصول ماندگار و قابل اطمینان از ترکیب فلز و پلیمر تبدیل و به سرعت در سراسر جهان جایگزین لوله های فلزی و پلیمری گردد.
این لوله ها درکلاس PERT-AL-PERT ,PEX-AL-PEX یا PE تولید و مورد استفاده قرار می گیرد.
لوله های ۵ لایه از ترکیب دو لایه PEX و یک لایه فلز آلومینیوم و دو لایه چسب مخصوص تشکیل شده است :
دو لایه پلیمر :
لایه داخلی و بیرونی را میتوان از مواد PERTیا PEX یا PE استفاده کرد که هرکدام دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی هستند و بسته به محل استفاده و نوع کاربرد آن باید از مواد پلیمری مناسب استفاده کرد .
PEX : نخستین پلیمر مورد استفاده در تولید لوله های تلفیقی است و در واقع همان مواد پلی اتیلن میباشد که ساختار مولکولی طولی آن با روشهای شیمیایی به ساختار شبکه ای تبدیل شده و در نتیجه قدرت تحمل حرارت و فشار بیشتری را پیدا میکند. خصوصیت مواد پلیمری PEX تحمل حرارت تا 95 درجه سانتیگراد می باشد .
PERT : پلیمر PERT صیقلی تر می باشد ولی از نظر تحمل حرارت آب گرم تا 70 درجه سانتیگراد توصیه می شود.
یک لایه آلومینیوم :
مزایای استفاده از لایه آلومینیوم به عنوان لایه میانی در سرتاسر طول لوله :
- اصلاح ضریب انبساط حرارتی طولی
ضریب انبساط حرارتی مواد پلیمری در مقایسه با فلزات بسیار بالا میباشد. بعنوان نمونه ضریب انبساط حرارتی پلی پروپیلن و پلی اتیلن در محدوده 19/0-14/0 ولی فلزات کمتر از 02/0 میباشد . هنگامی که آب گرم دخل لوله های پلیمری جریان یابد طول لوله ها افزایش مییابد و در صورت بسته بودن شبکه لوله کشی ایجاد تنش های حرارتی کرده و طول عمر لوله را کاهش میدهد.
- عدم نفوذ اکسیژن
نفوذ اکسیژن به داخل آب بخصوص در سیستم های حرارتی مثل شوفاژ تخریب اجزای فلزی را به شدت افزایش میدهد.
- وجود آلومینیوم حالت پذیری و شکل پذیری لوله را افزایش داده و باعث حفظ حالت لوله در زمان خمش میگردد و در نتیجه نیاز به مصرف اتصالات گوناگون را در حجم وسیعی کاهش میدهد.
- استفاده از آلومینیوم به دلیل ضریب کشسانی بالایی که دارد باعث افزایش استحکام ، مقاومت مکانیکی و افزایش قدرت تحمل فشار و ضربه میگردد و در نتیجه لوله را در مقابل نشست ساختمان و زلزله مقاوم میکند .
نکته مهم در کاربرد لایه آلومینیوم ، جوش طولی آن می باشد . اگر لایه آلومینیوم بدون جوش استفاده شود در استحکام لوله ها نقش مهمی را ایفا نخواهند کرد . جوش فویل آلومینیوم با ضخامت حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکرون تکنولوژی بالایی را می طلبد که در تولید به روش آلترا سونیک (Ultrasonice welding) اعمال شده است .
دو لایه چسب :
بین لایه آلومینیوم و لایه داخلی و خارجی پلیمر از دو لایه چسب استفاده شده است . چسبندگی پلیمر به آلومینیوم ، ضعیف می باشد و استفاده از چسب الزامی می باشد .
مزایا و ویژگیهای اختصاصی لوله های پنج لایه :
1- انبساط طولی ناچیز
با توجه به ضریب انبساط حرارتی بالای مواد پلیمری در مقایسه با مواد فلزی ، طول لوله های پلیمری در معرض دمای بالا افزایش زیادی خواهد داشت . به عنوان مثال اگر 50 متر لوله پلی پروپیلن از دمای 20 درجه سانتی گراد به دمای 70 درجه سانتیگراد برسد حدود 450 میلیمتر افزایش طول خواهد داشت . این افزایش طول سبب میشود که لوله ها خمیده شده و در صورت صحیح نبودن نصب به سیستم لوله کشی آسیب وارد شود.
2- عدم نفوذ اکسیژن از هوای خارج به آب داخل لوله
در برابر نفوذ اکسیژن 100% مقاوم است. مواد پلیمری مانند پلی اتیلن , پلی پروپلین , پلی بوتیلن و … سد خوبی در برابر عبور اکسیژن نمیباشند . نفوذ اکسیژن به داخل آب سبب تشدید خوردگی در اجزای فلزی شبکه های آبرسانی میشود. این مساله بخصوص در سیستمهای حرارتی سبب تخریب اجزای شوفاژ و مبدلهای حرارتی میشود.
3- عدم تشکیل رسوبات و املاح معدنی و ترکیبات آلی (عدم رسوب گذاری)
سطح داخلی لوله های 5 لایه در مقایسه با لوله های فلزی دارای سطح بسیار صیقلی میباشند که این ویژگی باعث کاهش رسوب گذاری و در نتیجه سبب کاهش افت فشار درشبکه آبرسانی شده .
4- افت فشار ناچیز
به دلیل برخورداری از سطحی صاف و صیقلی با حداقل اصطکاک و ضریب زبری ،کمترین افت فشار را در لوله کشی ایجاد میشود. لذا امکان استفاده از لوله هایی با سایز کمتر جهت کاهش هزینه را فراهم مینماید.
5- نیاز به عایق کاری کمتر و عدم اتلاف گرما
ضریب هدایت حرارتی لوله های پنج لایه بسار کم میباشد. با داشتن این خاصیت ، به خصوص در فصلهای زمستان و تابستان نیاز به عایق بندی کمتری دارند. لوله های فلزی را که بصورت روکار نصب میشوند با پشم شیشه یا ماده دیگری عایق بندی می کنند تا در زمستان از یخ زدگی و در تابستان از گرم شدن آب داخل لوله جلوگیری شود . در حالیکه لوله پنج لایه بصورت روکار ،علاوه بر داشتن زیبایی ، احتیاجی به هیچ گونه عابق بندی ندارد زیرا لوله مذکور دارای ضریب هدایت حرارتی پایینی در حدود مواد عایق میباشد .
6- عدم خمش (شکم دادن) در لوله کشی روکار و در بین بست ها به دلیل ضریب انبساط طولی پایین - ضریب انبساط آن کم و تقریبا برابر با لوله های مسی است.
7- در حین اجرا به راحتی خم می شود ، شکل می گیرد وحالت فنری ندارد.
8- به خاطر انعطاف پذیری بالا و نیاز کمتر به اتصالات ، استفاده از آن اقتصادی و مقرون به صرفه است.
9- به خاطر نیاز کمتر در بکارگیری اتصالات ، نصب آن تا 10 برابر سریعتر از لوله کشی های معمولی است .
10- مقاومت شیمیایی بالا و عدم واکنش با مواد شیمیایی به دلیل وجود سطح خارجی پلیمری
11- پایداری و مقاومت بالا در برابر زمین لرزه ، ارتعاش ، ضربه و نشستهای ساختمان به دلیل انعطاف پذیری زیاد - بخاطر جوش لایه آلمینیومی می تواند بالاترین میزان فشار را تحمل کند.
12- عدم اشتعال و مقاوم در برابر آتش سوزی
13- به خاطر سبکی ، حمل و نقل آن آسان وارزان است.
14- قابلیت ردیابی به دلیل وجود لایه آلومینیوم در ساختار لوله
15- مقاومت مکانیکی و تحمل فشار در دمای بالا
16- عدم خوردگی ، اکسیداسیون ، زنگ زدگی
17- طول عمر و دوام بالا
18- در لوله کشی تو کار بسیارمطمئن ودر لوله کشی رو کار زیباست .
19- ضریب اطمینان اتصالات آن بسیار بالا و با ویژگیهای لوله هماهنگی دارد.
20- به دلیل کلاف بودن در طولهای زیاد ، ضایعات آن نزدیک به صفر است .
مزایای سیستم گرمایش از کف :
1- سیستم حرارتی گرمایش از کف در مقایسه با دیگر سیستم های حرارتی نه تنها در صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی بلکه در مقوله رفاه و آسایش ساکنان دارای نقاط قوت بسیاری می باشد.
2- روش گرمایش از کف به عنوان راحت ترین، سالم ترین و طبیعی ترین روش برای گرمایش شناخته شده است. در این روش گرما به وسیله حرارت تشعشعی از کف دریافت می شود و احساس آسایش بیشتری به دنبال دارد.
3- در این سیستم گرمایشی معمولا دمای آب گرم داخل لوله ها بین 30 تا 60 درجه سانتیگراد می باشد که حدود 20 تا 40 درصد در مصرف انرژی صرفه جویی می شود.
4- در ساختمان های با سقف بلند استفاده از این سیستم باعث کاهش مصرف انرژی و صرفه جویی در مصرف سوخت می گردد.
5- بدن به گونه ایی گرم می شود که در هنگام استراحت نیاز به استنشاق هوای گرم ندارد در نتیجه تنفس بسیار ملایم می شود، این بهترین روش گرم کردن یک ساختمان است.
6- در دیگر سیستم های گرمایشی که دمای قسمت پایین اتاق سردتر از بالای آن است ، برای کودکان که دارای اندام کوچکی هستند ناخوشایند است .
7- این سیستم هوا را خشک نمی کند و رطوبت را در حالت اعتدال نگه میدارد.
8- در اثراستفاده از بخاری محیط زندگی بخصوص دیوارها کثیف شده ، ولی گرمایش از کف دیوارها پاکیزه می ماند.
همین مساله در مورد افرادی که آلرژی دارند دارای اهمیت است زیرا محیط عاری از هرگونه محرک خواهد بود.
9- در آشپزخانه و حمام که همیشه خیس و مرطوب است، از رطوبت و کپک زدن دیوارها جلوگیری خواهد کرد.
10- از بین رفتن رطوبت زمین در بعضی از ساختمانها است که باعث بیماریهای مفصلی می گردد.
11- فضای منزل توسط بخاری و رادیاتور اشغال نمی شود و آزادی بیشتری در تغییر دکوراسیون خواهید داشت.
كاربرد های لوله پنج لایه :
1- لوله کشی بهداشتی آب سرد و گرم (آبرسانی و آشامیدنی)
مواد اولیه بکار رفته در این لوله ها بهداشتی و سازگار با محیط زیست می باشد و هیچگونه فعل و انفعالات شیمیایی نیز در این لوله ها صورت نمی گیرد.
2- لوله کشی رادیاتور ، شوفاژ ، پکیج
به علت توانایی مطلوب این لوله در مقابل فشار و ترک خوردگی، از آن در فن کوئل، سردخانه، سیستم های مولد سرما و ... استفاده می گردد . این لوله به علت کارکرد بلند مدت در دمای 95 درجه سانتی گراد در سیستم های رادیاتور و همچنین به دلیل ضریب انتقال حرارت مناسب در سیستم گرمایش از کف مورد استفاده قرار می گیرد.
3- کاربرد در صنایع مختلف پزشکی و بهداشتی
از این لوله در صنایع پزشکی نظیر انتقال گازهای طبی و سیستم های دیالیز و ... همچنین در صنایع غذایی، دارویی و اغلب مواد شیمیایی که در آن از دمای کمتر از 100 درجه سانتیگراد استفاده می گردد ، کاربرد دارد.
4- سیستم گرمایش از کف
5- کاربردهای صنعتی : در کارخانه های تولید مواد شیمیایی که لوله های فلزی کارایی لازم را ندارند از این نوع لوله استفاده می گردد. همچنین در صنایعی نظیر کشتی سازی، ماشین سازی و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
6- سیستمهای سرمایشی و برودتی : از قبیل فن کویل ، سردخانه و سایر سیستمهای مولد سرما
7- لوله کشی گاز : برای لوله کشی گاز طبیعی باید از لوله هایی استفاده شود که در مقابل گاز نفوذ ناپذیر باشد ، فشار بالایی را تحمل کند و هیچگونه فعل و انفعال شیمیایی در داخل لوله صورت نگیرد . در همین راستا لوله های مرکب ( PEX - AL - PEX ),(PRT-AL-PRT) ضمن دارا بودن این ویژگیها ، ایمنی بالایی هم دارند .
8- لوله کشی هوای فشرده
کدام لوله پنج لایه برای کدام پروژه مناسبتر است؟
لوله های پنج لایه با استاندارد های مختلف ساخته می شوند که هر کدام از آنها علاوه بر بحث استاندارد از نظر کیفی و پروسه تولید هم با یکدیگر متفاوت هستند . برای همین اختلاف قیمت امری طبیعی به شمار می رود. یک مهندس یا متخصص تأسیسات در این زمینه می تواند مشاوره خوبی بدهد .
لوله ها از نظر میزان تحمل گرما :
1- آبرسانی سرد PE تا دمای ۳۵ درجه : لوله های PE-AL-PE
دسته اول لوله های هستند که برای آبرسانی ساده آب سرد به کار می روند. این دسته از لوله ها یک آلیاژ تک پیوندی از پلیمر هستند که قدرت کشسانی کمتری دارند و برای آب گرم مناسب نخواهند بود، نهایت دمای آبی که این سبک از لوله ها می توانند تحمل کنند ۳۵ درجه سانتی گراد است. لوله های PE برای آبرسانی سرد و یا انتقال آب از زیر خاک استفاده می شوند. این لوله ها به شدت در مقابل خوردگی و آسیب های مربوط به فشار سطحی مقاوم هستند اما تنها در مقابل آب گرم مقاومت کمی دارند. در نهایت قیمت به صرفه این لوله ها می تواند آنها را در پروژه های آبرسانی به عنوان گزینه برتر انتخاب کرد.
2- آبرسانی نیمه گرم PERT تا دمای ۷۰ درجه : لوله های PERT-AL-PERT
این لوله ها برای آبرسانی شوفاژخانه ، موتورخانه و پکیجها و استفاده در دمای بالا و پیش از جوش مناسب نیستند. نهایت دمای آبی که این لوله ها می توانند تحمل کنند 70 درجه سانتی گراد است . این لوله ها مقاومت مکانیکی خوبی دارند و می توانند برای برخی پروژه ها به صرفه باشند اما میزان کاربرد آنها به اندازه لوله های PE و PEX نیست.
3- آبرسانی گرم PEX تا دمای ۹۵ درجه : لوله های PEX-AL-PEX
این لوله ها را می توان مقاومترین هم از نظر مکانیکی هم از نظر گرمایی دانست. نهایت دمای آبی که این لوله ها می توانند تحمل کنند 95 درجه سانتی گراد است . این لوله ها برای شوفاژخانه ، موتورخانه و پکیجها و کلا استفاده در دمای بالا و پیش از جوش استفاده می شوند.
انواع لوله PEX:
لوله های این دسته به سه قسمت تقسیم می شوند که عمده تفاوت آنها در میزان انعطاف پذیری ، مقاومت مکانیکی و قدرت کششی آنهاست. هر چه لوله های پنج لایه منعطف تر باشند کار کردن با آنها سریع تر، کم هزینه تر، نصب آنها به همان نسبت کم هزینه و در نهایت قیمت پایین تر خواهد بود. بسیاری از اتصالات ساده که آنچنان هم مورد استفاده نیستند را حذف می کنند و لوله بدون اتصالات زیاد و امکان آبدهی زیاد قابل استفاده است.
PEX-A: متد مورد استفاده در این پروسه Peroxide method است.
PEX-B: متد مورد استفاده در این پروسه Silane method است.
PEX-C: متد مورد استفاده در این پروسه Irradiation method است.
اتصالات لوله ۵ لایه
اتصالات ۵ لایه دارای انواع مختلفی هستند که هر یک از آن ها با توجه به ویژگیهایی که دارند دارای کاربردهای متفاوتی خواهند بود.
1- اتصالات پنج لایه کوپلی
2- اتصالات پنج لایه پرسی
3- اتصالات پنج لایه کلمپی
از آن جایی که این نوع از لوله ها بسیار منعطف بوده و به راحتی خم می شوند، استفاده از اتصالات در آن ها به مراتب کمتر است. نصب و فرآیند آن نیز به همین نسبت ساده تر و کم هزینه تر خواهد بود.
برای این نوع از لوله ها بیشتر از روش پرسی و روش کوپلی استفاده می شود. در لوله کشی پنج لایه برای تغییر سایز لوله یا تغییر در جهت از این اتصالات کمک گرفته می شود. این دو نوع اتصال بر اساس نحوه نصب و شیوه قرارگیری روی لوله ها باهم متفاوت هستند.
در روش کوپلی :
اتصالات کوپلی متشـکل از چهـار جـزء متفـاوت مـی باشـد که شـامل بدنه اتصـال کوپلـی، اورینگ هـای اتصـال کوپلی و حلقـه برنجـی (چاکدار) و
مهـره اتصـال کوپلـی بـرای مهـار لولـه بوده کـه میـزان آب بندی سیسـتم را تضمین مـی نمایند.
مشخصات اجزای اتصال کوپلی عبارتند از :
الف- بدنه اتصال کوپلی
بدنـه اتصـاالت کوپلـی از جنـس برنـج بـا آبـکاری نیـکل بـوده و در خروجـی انشـعاب هـر اتصـال، دندانـه هـای معکوسـی جهـت نگهـداری لولـه
در جـای خـود وجـود دارد. در انتهـای دندانـه هـا، بدنـه اتصـال دارای رزوه هایـی بـرای پیـچ شـدن مهـره بـه آن قـرار دارد.
ب - ارینگ های اتصاالت کوپلی
در اتصـالات کوپلـی بـه منظـور جلوگیـری از نفوذپذیـری آب، عـلاوه بـر فشـرده شـدن دندانـه هـای بدنـه اتصـال در لایه درونـی لولـه، از دو عدد اُرینـگ نیـز اسـتفاده شـده اسـت. ایـن اُرینـگ هـا در فواصل مشـخص و اسـتاندارد از یکدیگـر در میـان دندانـه هـا قـرار گرفتـه انـد و عمـل آب بنـدی را انجـام مـی دهنـد.
ج - حلقه برنجی یا چاکدار
حلقـه ای از جنـس برنـج و بـا آبـکاری نیـکل مـی باشـد. وقتـی بدنـه اتصـال درون لولـه قـرار مـی گیـرد، ایـن حلقـه بـر روی لبـه لولـه قـرار گرفتـه و عمـ ًا لولـه درمیـان حلقـه برنجـی وبدنـه اتصـال مهـار مـی شـود.
د - مهره اتصال کوپلی
ایـن مهـره کـه کامـلا از جنـس برنـج تهیـه شـده و پـس از اینکـه لولـه در داخـل اتصـال قرار گرفـت، بـا بسـته شـدن بـر روی اتصـال، حلقـه برنجی یا چاکـدار را بـا فشـار خـود جمـع کـرده و اتصـال آب بنـد خواهـد شـد.
مهمترین ویژگی های اتصالات کوپلی عبارتند از:
1 - آب بندی کامل سیستم تا حداکثر اطمینان.
2 - امکان باز و بست نمودن هر اتصال به دفعات متعدد بدون نیاز به تعویض هیچگونه قطعه.
3 - تنوع بسیار وسیع اتصاالت.
4 - استحکام قابل توجه اتصاالت بدلیل شکل و طراحی قطعات.
5 - سهولت در اجرا.
مراحل انجام کار با اتصالات کوپلی :
1- لوله ها را به اندازه ی دلخواه خود برش می دهیم . این کار با استفاده از گرد بر و یا قیچی می تواند انجام شود.
2- در ادامه کار از کالیبر استفاده می کنیم . کالیبر ابزاری است که از آن برای عریض کردن لوله استفاده می شود.
3- از آن جایی که دیواره لوله برنده است، باید به این نکته توجه نمود که بعد از گشاد شدن لوله ها با استفاده از تیغه هایی که در انتهای همین ابزار قرار دارد، باید دیواره داخلی لوله را کونیک یا گرد نمود.
این کار با استفاده از یک حرکت چرخشی تیغه کالیبر انجام می گیرد. اگر این کار به درستی انجام شود، از آسیب و پاره شدن اورینگ لاستیکی که روی اتصال قرار دارد، جلوگیری می شود. توجه به این مرحله از مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد. عدم دقت در این زمینه می تواند مشکلات جدی را ایجاد کند و فرآیند آب بندی به درستی انجام نشود.
4- بعد از انجام این مرحله ابتدا باید مهره اتصال مورد استفاده را از لوله عبور دهید و در ادامه حلقه را وارد سر لوله نماید. سپس می توانید لوله مورد نظر را وارد اتصال نمایید. بعد از انجام این مراحل در ادامه باید با استفاده از آچار مهره را محکم کنید.
روش پرسی :
اتصـالات پرسـی دارای سـه جـزء میباشند کـه شـامل بدنـه اتصـال پرسـی ، اُرینـگ هـا و حلقـه اسـتیل اتصـال پرسـی بـرای پـرس اسـت. خـط هـای نگهدارنـده حلقـه بـرروی اتصـال، ضریـب اطمینانـی اسـت کـه بـا پـرس کـردن بـر روی اتصال، آب بند خواهد شد.
مشخصات اجزای اتصال پرسی عبارتند از :
الف- بدنه اتصال پرسی
بدنه اتـصاالت پرسی نیوپایپ از جـنس بـرنج با آبکاری نیکل بوده و در خروجی انشعاب هر اتصال، دندانه های معکوسی جهت نـگهداری لوله در جای خـود وجود دارد . به این دندانه های اتصال به اصطالح، اتـصال دنـدانه مــوشی نیز گفــته می شود.
ب - ارینگ های اتصاالت پرسی
جهـت آب بنـدی بـر روی بدنـه اتصـاالت پرسـی از دو اُرینـگ نیـز اسـتفاده شـده اسـت. ایـن اُرینـگ هـا در فاصلـه هـای مشـخص از یکدیگـر در میـان دندانـه هـا قـرار گرفتـه انـد و آب بنـدی را بـا خـط هـای پرسـی کـه از روی حلقـه اسـتیل بیـن ایـن اُرینـگ هـا قـرار مـی گیـرد، انجـام مـی دهـد.
ج - حلقه استیل
اتـصالات پرسی دارای حلقه ای از جـنس استیل میباشد. وقتی بدنه اتصال درون لوله قرار میگیرد، این حلقه ابتدا بر روی لوله قرار گرفته ،
سپس بدنه اتصال درون لوله قرار می گیرد که این حلقه لوله را به اتصال فشار داده و پرس برروی همین حلقه انجام می گیرد.
مراحل انجام کار با اتصالات پرسی :
1- در این روش نیز مانند روش قبلی باید پیش از انجام هر کاری لوله ها را کالیبره نمود. در این نوع از اتصالات چون مهره ای وجود ندارد بنابراین اتصالات پرسی سبک تر و ارزان تر می باشند.
2- در مرحله بعد لوله باید وارد اتصال پرسی شود. حتما باید چک شود که لوله کاملا در حلقه ی استیل قرار گرفته است.
3- بعد از چک کردن سوراخ در انتهای حلقه استیل و اطمینان از قرارگیری لوله در محل صحیح خود می توان از دستگاه پرس هیدرولیکی برای پرس استفاده نمود. البته با پرس دستی نیز می توان حلقه را پرس نمود.
نکاتی که در زمان نصب لوله ۵ لایه باید به آن ها دقت نمود :
1- قبل از نصب ، مسیر مناسب لوله ها و نحوه ارتباط بین لوله ها و سایر تجهیزات مشخص نماییم.
2- نباید به لوله هایی که نصب می کنیم، بیش از اندازه وزن وارد شود.
3- اگر در زمان نصب اورینگ اتصالات پنج لایه دچار مشکل شده و یا گم شود باید حتما از نمایندگی شرکت پنج لایه اورینگ اصل را تهیه نمود. به این دلیل که فقط اورینگ های اتصالات پنج لایه هستند که متناسب با لوله ها ساخته شده اند .
مراحل تولید اتصالات لوله های پنج لایه :
مهم ترین ماده اولیه در صنعت اتصالات چند لایه، آلیاژ برنج است. از بین خواص مهم آلیاژ برنج میتوان به خاصیت مقاومت بالا در برابر خوردگی ، شکل پذیری وعدم نیاز به عملیات حرارتی و سهولت در ماشینکاری اشاره کرد که در واقع همین خواص دلیل اصلی انتخاب این ماده در این صنعت می باشد. آلیاژ برنج بر خلاف استیل و آلیاژهای آلومینیوم بر اثر تنش‌های حرارتی سخت نمی‌شود.
آلیاژ برنج MS58 یا همان برنج سربی (برنج زرد) میباشد و یکی از مرغوب ترین انواع این آلیاژ است که بر اساس درصد مواد تشکیل‌دهنده دارای ویژگیهای مثبتی چون قابلیت ماشینکاری، شکل دهی و عملیات گرم است. درصد نسبتا بالای روی، این آلیاژ را مستحکم و شکل‌پذیر نموده و افزودن فلز سرب به آن قابلیت ماشینکاری را در آن تقویت نموده است. یکی از مهم ترین ویژگیهای آلیاژ منتخب، قابلیت کاربرد آن در رابطه با آب آشامیدنی و امکان تماس بدنه و قطعات فلزی با آب مصرفی است . زیرا میزان سرب آلیاژهای به‌کار رفته در صنعت اتصالات دارای محدوده مجاز میباشد.
1 - گرم کردن
در این مرحله، قطعات برش خورده به کمک کوره حرارت دیده و قطعه در مدت پنج دقیقه به دمای آهنگری مورد نظر برای قرارگیری در پرس فورج می‌رسد. این کوره حرارتی در کنار دستگاه پرس فورج قرار گرفته است و اپراتور پس از رسیدن دمای قطعه به دمای مطلوب، قطعه را در دستگاه پرس فورج قرار میدهد.
2 - پرس فورج
دستگاه‌های فورج مورد استفاده از نوع پرس های گرم میباشند. برتری پرس گرم بر پرس سرد، ایجاد نکردن کار سخت در حین عملیات پرس‌کاری و در نتیجه جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات در عملیات ماشینکاری بعد از پرس است. دستگاه‌های پرس فورج گرم می‌توانند به‌خوبی فرم و شکل مناسب محصول مورد نظر را ایجاد کنند و این یکی از دلایل استفاده روزافزون آنها در صنعت اتصالات است.
در این بخش، قطعات حرارت دیده که از شدت حرارت تقریبا به رنگ قرمز در آمده‌اند به منظور شکل دهی اولیه در درون دستگاه پرس فورج گرم مربوطه قرار می‌گیرند. خروجی دستگاه پرس فورج، قطعه برنجی مورد نظر بر اساس مشخصات ابعادی دلخواه است.
3 - پرس آرایش
قطعه خارج شده از دستگاه پرس فورج دارای ضایعاتی بوده که بایستی برطرف گردد. در این مرحله قطعه برای دور برش و ضایعه برداری درون پرس های آرایش مربوطه قرار می گیرد. دستگاه پرس آرایش از یک صفحه تقویتی ثابت (صفحه نشیمن) و یک سنبه تشکیل شده است.
پرس های آرایش از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی میشوند : مکانیکی و هیدرولیکی
پرس های هیدرولیکی در طول زدن ضربه نیروی ثابتی را اعمال می‌کنند اما پرس های مکانیکی دارای نیروی فزاینده پرس بوده و تعداد چرخه‌های بیشتری را در واحد زمان می‌گذرانند و از این رو استفاده از پرس های مکانیکی در صنعت متداول‌تر است.
دستگاه‌های پرس آرایش متداول از نوع پرس مکانیکی و تک ضرب میباشد. از ویژگی های دستگاه‌های پرس آرایش مورد استفاده در این بخش میتوان به قدرت 5 تا 10 تنی آنها اشاره نمود.
4 - شات بلاست
شات بلاست در واقع تکنیک زدودن رنگ، پوسته، زنگ، جرم و تنش از قطعه به کمک پاشش ساچمه‌های فولادی است و در نهایت لبه‌ها و تیزی‌ها از آن زدوده و از نظر شکل و فرم بیرونی کاملا نهایی شود.عمده ترین روش پاشش ساچمه ، به کار بردن توربین گریز از مرکز است. دستگاه‌های شات بلاست انواع مختلفی دارد که شامل درامی، میزی، آویزی و تونلی بوده و بسته به نوع و اندازه قطعه انتخاب میشوند.
دستگاه شات بلاست درامی، غلتکی یا بشکه‌ای برای ضایعه برداری از قطعات کوچک و متوسط در تعداد بالا استفاده میشود. روش کار به این صورت است که قطعات وارد محفظه دستگاه شده و پس از بسته شدن محفظه، نوار نقاله یا درام دستگاه با حرکت دورانی قطعات را حول تمام وجوه چرخانده و توربین دستگاه با موضع‌گیری نسبت به حرکت قطعات، ساچمه را پاشش نموده و سطوح قطعه را تمیز مینماید. به این ترتیب همه وجوه و زوایای قطعه به طور یکنواخت تمیز میشوند .
5 - ماشینکاری
در این قسمت فناوری روز دنیا یعنی ترانسفر ماشین‌ها به خدمت گرفته شده تا از یک سو به جای چند دستگاه از یک دستگاه برای نهایی کردن قطعه استفاده شود و از سوی دیگر در کم ترین زمان ممکن، قطعه از این کارگاه خارج شده . ترانسفر ماشین‌ها وظیفه ایجاد و تکمیل شکل داخلی و رزوه‌های لازم بر روی محصولات را عهده دارند. این ماشین‌ها بسته به نوع قطعه و تعداد عملیاتی که لازم است روی آن انجام شود، چندین یونیت دارند که هر یونیت برای انجام عملیاتی خاص به کار می‌رود. به علاوه این ماشین ها مجهز به سیستم خنک کاری، تخلیه براده، سیستم کنترل PLC و سیستم روانکاری اتوماتیک می باشد.
ترانسفر ماشین ها با تعداد ایستگاه‌های 6 تا 12 عدد و به صورت افقی یا عمودی استفاده میشوند. پس از انجام عملیات ماشینکاری در کارخانه، قطعه از نظر فرم ظاهری به طور کامل ساخته شده است.
6 - آبکاری
در این بخش بسته به قطعه یکی از سه نوع روکش فلزی کروم، مس و نیکل برای پوشش قطعه به کار می‌رود. پوشش کروم تنها بر روی سطح گوی های مورد استفاده در شیرهای توپی ایجاد میشود.
7 - کنترل کیفی
همه قطعات در این مرحله توسط تعدادی اپراتور مورد بازرسی قرار می‌گیرند تا هیچ ضایعه و عیبی در آنها وجود نداشته باشد و این اطمینان حاصل شود که از لحاظ ظاهری بی‌نقص هستند . زیرا در دقت ابعادی قطعات به واسطه استفاده از ترانسفر ماشین‌های دقیق شکی وجود ندارد.
8 - مونتاژ
همه قطعات به هم مونتاژ شده و به این ترتیب محصول ، شکل نهایی را به خود میگیرد. در نهایت ، قطعات به تناسب نوع و اندازه‌شان و بر اساس لیست موجود که در دسترس هر اپراتور قرار گرفته است، با تعداد مشخصی در بسته‌های کوچک و سپس بسته های کوچک در کارتن‌ها چیده میشوند.
9 - آزمایشگاه
در کنار بازرسی‌هایی که روی همه محصولات انجام می شود، محصولات به صورت نمونه و تصادفی در آزمایشگاه آزموده میشوند تا از این طریق از کیفیت محصول نهایی اطمینان حاصل شود. در حال حاضر دستگاه های تست هیدرواستاتیک، تست ترموسایکلینگ و تست اورینگ برای انجام آزمون‌های لازم بر شیرآلات و اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستگاه تست فشار قادر به انجام هر دو تست فشار هیدروستاتیک و فشار ترکیدگی می باشد. از آنجا که مرغوبیت و کیفیت اورینگ تأثیر بسیار چشم‌گیری در آب بندی لوله و اتصال و عدم نشتی دارد و در اکثر موارد رد شدن اتصال به دلیل نشتی از اورینگ است، اطمینان از کیفیت این قطعه به نوعی اطمینان از عملکرد کلی اتصال است.